احساس سوزش در مقعد، یه مشکل شایع و ناخوشاینده که در هر سنی، باعث آزار افراد مبتلا میشه.
قسمت انتهای روده بزرگ، از 3 بخش تشکیل شده؛ کولون یا سیگموئید، راست روده (رکتوم) و مقعد.
مدفوع تا زمان دفع از مقعد، در راست روده ذخیره میشه. در این مدت رکتوم و مقعد، در تماس مستقیم با عوامل بیماری زا و تحریک کننده در مدفوع هست. به همین علت بیشترین سوزش در رکتوم و مقعد، احساس میشه.
علل احساس سوزش در مقعد:
سوزش مقعد، به علت های مختلفی باعث آزار فرد مبتلا میشه. از مهم ترین علل سوزش مقعد:
- عدم رعایت بهداشت مقعد و شستشوی ناکافی بعد اجابت مزاج
- ابتلا به بیماری های گوارشی مثل یبوست و اسهال
- تغذیه ناسالم و مصرف زیاد فست فود ها
- مصرف ادویه تند و حساسیت زا
- ابتلا به عفونت های قارچی مقعدی
- فشار روی ناحیه مقعد
- تغییرات شدید هورمونی ناشی از بارداری و سایر بیماری ها
- حساسیت های پوستی یا آلرژی به خاطر استفاده از دستمال توالت عطری، زبر و رنگی بعد از اجابت مزاج، صابون های معطر و لباس های زیر تنگ غیر نخی و …
سوزش مقعد ناشی از شقاق مقعدی: سوزش خنجری فیشر
در بیماری نشیمنگاهی شقاق مقعدی، ترک یا بریدگی هایی در پوست حساس و نازک اطراف مقعد به وجود میاد که با سوزش خنجری، باعث آزار بسیار زیاد در فرد مبتلا میشه.
علائم ابتلا به شقاق مقعدی و سوزش ناشی از آن:
- وجود ترک یا برش های کوچک بر روی پوست اطراف مقعد
- احساس سوزش خنجری، خارش و درد در مقعد موقع اجابت مزاج و ساعت ها بعد از آن
- مشاهده لکه های خون روی دستمال بعد از اجابت مزاج
- وجود خون در مدفوع
- تورم و برآمدگی پوست مقعد در اطراف زخم شقاق
- التهاب و قرمز شدن پوست اطراف مقعد
درمان قطعی لیزری خارش مقعدی ناشی از شقاق؛ غیر تهاجمی، بدون جراحی و درد
درمان لیزری شقاق یا فیشر مقعدی؛ بدون احساس درد، بدون بیهوشی با بیحسی موضعی، بدون نیاز به بستری شدن در بیمارستان، دوران کوتاه نقاهت بعد از لیزر درمانی، در مدت 20 دقیقه، بهترین روش برای درمان شقاق مقعدی و سوزش ناشی از شقاق هست.
سوزش مقعد ناشی از هموروئید (بواسیر) مقعدی:
هموروئید یا بواسیر، شایع ترین بیماری نشیمنگاهی و از دلایل اصلی سوزش مقعدی در افراد مبتلاست.
مهم ترین علائم ابتلا به هموروئید مقعدی و سوزش بواسیر:
- سوزش شدید در ناحیه مقعد
- خارش در مقعد
- درد شدید در مقعد هنگام اجابت مزاج
- درد دائم و همیشگی مقعدی
- درد مقعدی هنگام نشستن و راه رفتن
- خونریزی هنگام اجابت مزاج
- هموروئید خارجی: بیرون زدن توده های گوشت زائد در اطراف مقعد
- هموروئید داخلی: وجود توده های گوشت اضافی و زائد در داخل کانال مقعدی
- تنگی مقعد در اثر گسترش توده های زائد گوشتی هموروئید
- ترشح چرک و عفونت از مقعد
لیزر درمانی؛ درمان قطعی هموروئید مقعدی عامل سوزش مقعدی:
درمان لیزری هموروئید یا بواسیر مقعدی؛ بدون احساس درد، بیهوشی با بیحسی موضعی، بدون نیاز به بستری شدن در بیمارستان، دوران کوتاه نقاهت بعد از لیزر درمانی، در مدت 20 دقیقه، بهترین روش برای درمان هموروئید مقعدی و سوزش ناشی از هموروئید مقعدی هست.
سوزش مقعدی ناشی از بیماری های گوارشی: ابتلا به یبوست و اسهال مزمن
بیماری های گوارشی مزمن مثل یبوست و اسهال درمان نشده؛ با تحریک پوست و سوزش مقعدی؛ باعث آزار مضاعف در بیماران مبتلا میشه.
سوزش مقعدی ناشی از ابتلا به یبوست:
در بیماری یبوست، مدفوع خشک و کم آب، باعث میشه که بیمار برای دفع مدفوع، زور بزنه و این فشار زیاد، پوست نازک مقعد رو زخم میکنه. میکروب های مدفوع از راه این زخم ها به بافت مقعد، نفوذ میکنن و باعث بروز عفونت و عوارضی مثل سوزش و خارش مقعدی میشن.
مهم ترین علائم ابتلا به یبوست:
- سوزش مقعدی هنگام دفع مدفوع و بعد از آن
- خارش مقعدی
- مدفوع سفت و کم آب در اثر تغذیه و رژیم غذایی کم فیبر و نوشیدن کم مایعات و آب
- نفخ و ورم روده
- درد و عضلات گرفتگی شکم
سوزش مقعدی ناشی از ابتلا به اسهال:
ابتلا به اسهال، باعث شل و آبکی شدن مدفوع و دفع مکرر میشه.بیماری اسهال، باعث حساس و شکننده شدن پوست نازک مقعد، بروز زخم و التهاب در مقعد و سوزش مقعدی میشه.
علائم ابتلا به اسهال:
- سوزش و خارش مقعدی
- مکرر بودن تعداد دفعات اجابت مزاج
- استفراغ و حالت تهوع
- وجود خون در مدفوع
- تب، لرز و ضعف جسمانی
- کم آبی بدن در اثر از دست دادن آب بدن از راه مدفوع
- التهاب، قرمزی و تورم مقعد
- ابتلا به بیماری نشیمنگاهی هموروئید (بواسیر) مقعدی
- ابتلا به بیماری نشیمنگاهی شقاق (فیشر) مقعدی
- آبسه مقعدی: کیسه های عفونی دردناک، زیر پوست اطراف مقعد
- فیستول مقعدی: ایجاد کانال غیر عادی تخلیه مدفوع و عفونت، از پوست اطراف مقعد.
سوزش مقعدی ناشی از بیماری های التهابی روده: کرون، کولیت و پروکتیت
بیماری های التهابی روده یا IBD مانند کرون روده، کولیت اولسراتیو و پروکتیت با التهاب و زخم در قسمت های مختلف روده بزرگ، باعث بروز علائم شدید بیماری از جمله سوزش و خارش مقعد میشن.
سوزش مقعدی ناشی از بیماری التهابی کرون روده ای:
بیماری التهابی روده کرون، به علت وراثت، ضعف سیستم ایمنی بدن و شرایط نامناسب محیطی، افراد مستعد رو مبتلا میکنه. کرون، باعث التهاب و زخم های عمیق در لایه های عمیق بخش های مختلف دستگاه گوارش (دهان، مری، معده، روده بزرگ و روده کوچک)، به خصوص در انتهای روده بزرگ میشه. کرون با اختلال در نقش حیاتی دستگاه گوارش، باعث بروز علائم زیر میشه:
علائم موضعی کرون روده ای:
- التهابات و زخم در روده بزرگ، به صورت تکه ای و درد
- اسهال و یبوست همراه خونریزی
- کاهش اشتها و کاهش وزن بی دلیل
- درد شدید و گرفتگی عضلات شکم
علائم بیماری های مقعدی کرون روده ای:
- آبسه مقعدی: تجمع عفونت و چرک در زیر پوست اطراف مقعد
- فیستول مقعدی: خروج چرک و مدفوع و عفونت از کانال غیر عادی فیستول، در سطح پوست
- هموروئید (بواسیر): بروز زائده های گوشتی اطراف مقعد با درد، خونریزی و سوزش شدید
- شقاق (فیشر) مقعدی: بریدگی کوچک دور مقعد که سوزش شدید و درد خنجری داره
- سوزش و خارش مقعدی: عوارض شدید و آزار دهنده بیماری های مقعدی
علائم سیستمیک کرون روده ای:
- بروز درد ها و مشکلات سیستمیک در بخش های دیگه بدن، غیر از روده
- تورم و درد مفاصل، التهابات چشمی، عوارض پوستی، زخم و آفت دهانی، ضعف و خستگی شدید بدنی و تب و لرز در موارد گسترش بیماری.
سوزش مقعدی ناشی از بیماری التهابی کولیت روده:
در بیماری التهابی کولیت اولسراتیو، بروز التهاب و زخم، در سطح بافت داخلی تمام روده بزرگ، باعث بروز علائم و عوارض شدید زیر میشه:
- سرطان روده بزرگ
- التهابات و زخم در تمام طول روده بزرگ، به صورت پیوسته
- درد شدید شکمی
علائم بیماری های مقعدی کولیت اولسراتیو روده بزرگ:
- آبسه مقعدی: تجمع عفونت و چرک در زیر پوست اطراف مقعد
- فیستول مقعدی: خروج چرک و مدفوع و عفونت از کانال غیر عادی فیستول، در سطح پوست
- هموروئید (بواسیر): بروز زائده های گوشتی اطراف مقعد با درد، خونریزی و سوزش شدید
- شقاق (فیشر) مقعدی: بریدگی کوچک دور مقعد که سوزش شدید و درد خنجری داره
- سوزش و خارش مقعدی: عوارض شدید و آزار دهنده بیماری های مقعدی
درمان قطعی بیماری های مقعدی ناشی از کولیت اولسراتیو و کرون:
قطعی ترین روش، درمان لیزری هست که مدت 20 دقیقه، بدون درد، بیهوشی، بستری توسط جراح متخصص انجام میشه. لیزر درمانی، عوارضی نداره و در مدت کوتاهی، بیمار به روال زندگی عادی خود برمیگرده. با درمان لیزری بیماری های مقعدی، از رنج مضاعف بیمار مبتلا به کولیت روده کاسته میشه.
سوزش مقعدی ناشی از بیماری التهابی پروکتیت:
بیماری پروکتیت، التهاب لایه داخلی مخاط رکتوم (راست روده)، به علت عفونت، واکنش یا حساسیت دارویی، عوارض ناشی از پرتو درمانی، آسیب به مقعد و بیماری های التهابی روده مثل کرون و کولیت به وجود میاد.
مهم ترین علائم ابتلا به پروکتیت:
- التهاب، تورم و قرمزی مقعد
- درد شدید موقع دفع مدفوع
- سوزش شدید
- خارش
- خونریزی هنگام دفع مدفوع
- ترشحات عفونی مخاطی از مقعد
- اسهال مکرر
- میل به دفع مدفوع
سوزش مقعدی در زنان؛ بیماری اندومتریوز و دوران بارداری
زنان در دوران بارداری یا در صورت ابتلا به بیماری های رحمی، دچار عوارضی مانند سوزش مقعدی میشن.
سوزش مقعدی بیماری در بیماری اندومتریوز:
در اندومتریوز، بافت رحمی در خارج از رحم رشد میکنه. فشار زیاد به لگن و مقعد، باعث درد شدید مقعدی و درد در ناحیه لگن، بخصوص در دوره پریود یا قاعدگی میشه.سوزش مقعدی از عوارض شدید اندومتریوز رحم هست.
سوزش مقعدی در زنان؛ از عوارض بارداری:
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی شدید، رشد و افزایش وزن جنین درون رحم و افزایش حجم رحم، باعث فشار بر لگن و مقعد میشه. همچنین ابتلا به یبوست و بیماری های مقعدی مثل شقاق هموروئید، آبسه و فیستول مقعدی، باعث تشدید سوزش مقعدی در زنان باردار میشه. استفاده از بالشتک دوناتی شکل و حمام سیتز، باعث کاهش فشار، درد و سوزش مقعدی میشه.
درمان لیزری بیماری های مقعدی در طول ماه های اول بیماری، باعث میشه زنان، دوران بارداری رو با آسایش و آرامش طی کنن.
سوزش مقعدی ناشی از ابتلا به بیماری های مقاربتی:
بیماری های مقاربتی از راه رابطه مقعدی، تماس جنسی محافظت نشده و پرخطر و تماس پوست به پوست، باعث انتقال و گسترش عفونت های مسری باکتریایی مثل کلامیدیا (سیفلیس) و زگیل تناسلی (ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV)، میشه.
علائم ابتلا به بیماری مقاربتی سیفلیس (کلامیدیا):
بیماری سیفلیس، یه زخم گرد بدون درده که در سطح پوست اندام تناسلی و دهان، مقعد و تمام سطح پوست ظاهر میشه. چند ساعت پس از ورود به بدن به جریان خون راه پیدا میکنه و به سطح پوست میرسه.
سیفلیس، از راه تماس جنسی، فرآورده های خونی آلوده هنگام انتقال خون، از خون مادر مبتلا به جنین، استفاده از لباس و حوله مشترک، ظرف و قاشق، توالت و استخر آلوده منتقل میشه.
درمان سفلیس با انجام سریع آزمایش های تشخیصی در صورت وجود علائم و درمان های آنتی بیوتیکی، باعث جلوگیری از وخیم شدن بیماری میشه.
علائم بیماری سفلیس:
- سوزش مقعدی
- زخم های کوچک گرد که در سطح پوست ظاهر میشن
- التهاب، تورم و قرمزی رکتوم (مقعد) و سطح پوست
- سوزش ادراری
- ترشحات عفونی از اندام تناسلی
- درد موقع رابطه جنسی
سوزش مقعدی ناشی از ابتلا به بیماری مقاربتی زگیل تناسلی:
بیماری زگیل تناسلی یا ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، در مقعد و اندام تناسلی فرد مبتلا، به صورت توده های کوچک شبیه گل کلم ظاهر میشه. راه های انتقال زگیل تناسلی، تماس پوستی، تماس جنسی منتقل میشه.
وخیم ترین عوارض بیماری، ابتلا به سرطان مقعد، سرطان اندام تناسلی و سرطان دهانه رحم در زنان به شمار میاد.
سوزش مقعدی ناشی از ابتلا به سرطان مقعد (رکتوم):
رشد سلول ها و توده سرطانی در کانال مقعدی (رکتوم)، باعث التهاب، زخم و تحریک اعصاب مقعد، عفونت و سوزش مقعدی میشه.
سرطان مقعد، علائم مشابه با بیماری های دیگه مقعدی، باعث وخیم شدن سرطان مقعد میشه. مراجعه سریع به پزشک، انجام آزمایش ها و چکاپ منظم، باعث تشخیص به موقع بیماری میشه.
علائم ابتلا به سرطان مقعد (رکتوم):
- سوزش و خارش مقعدی
- درد مقعدی هنگام دفع مدفوع و بعد از آن
- خونریزی مقعدی
- توده های دردناک اطراف مقعد
- درد و گرفتگی عضلات شکمی پایین شکم
- تغییر در عادات دفع مدفوع: یبوست و اسهال
- کاهش اشتها و وزن ناگهانی
- احساس ضعف شدید، خستگی و بیحالی
- احساس نفخ روده و دفع گاز
درمان سریع سوزش مقعدی:
ابتلا به بیماری های گوناگون، باعث احساس سوزش مقعدی در بیمار میشه. شناسایی علائم، مراجعه به موقع به پزشک و انجام آزمایش های لازم، به تشخیص علت سوزش مقعدی و درمان آن کمک میکنه. بر اساس دلیل ابتلا به سوزش مقعدی، استفاده از داروها و پمادهای ضد التهابی، ضد قارچ، ضد باکتری، ضد ویروسی، ضد آلرژی و حساسیت، باعث کاهش سوزش مقعدی میشه.
روش های درمان خانگی سوزش مقعدی:
در کنار درمان های پزشکی، درمان های خانگی به کاهش سوزش مقعدی کمک میکنه.
- حمام سیتز (نشستن در لگن آبگرم، دو یا سه بار در روز به مدت 20 دقیقه)
- استفاده از کمپرس سرد
- استفاده از روغن های مرطوب کننده مثل روغن نارگیل، روغن زیتون، آلوئه ورا و …
پیشگیری از ابتلا به سوزش مقعدی:
رعایت موارد زیر به جلوگیری از ابتلا و کاهش سوزش مقعدی ناشی از بیماری های مختلف، کمک میکنه:
- رعایت بهداشت و شستشوی روزانه مقعد
- خشک نگه داشتن مقعد بعد از شستشو و اجابت مزاج
- رعایت رژیم غذایی پرفیبر، مصرف سبزیجات و میوه های تازه
- مصرف نوشیدنی های سالم بدون الکل مثل آب و آب میوه تازه روزی 8 لیوان
- عدم مصرف ادویه های تند حساسیت زا، قهوه یا الکل
- جلوگیری از مبتلا شدن به اسهال یا یبوست و درمان سریع
- پوشیدن لباس های زیر نخی و گشاد
- تعویض و شستشوی روزانه لباس های زیر
- شستشوی مقعد با شوینده های مناسب غیر عطری و حساسیت زا
- استفاده از دستمال های توالت نرم، غیر عطری و رنگی
- استفاده از لوازم شخصی حوله و لباس زیر
- رابطه جنسی حفاظت شده
سوالات متداول سوزش مقعد: علائم، علل و درمان فوری خانگی سوزش مقعد
- بیماری هایی با علائم سوزش مقعدی، تبدیل به سرطان مقعد میشه؟
از موارد نادر گسترش بیماری، تبدیل شدن به سرطان مقعد هست. در صورت مراجعه به پزشک و درمان زودهنگام این خطر رفع میشه.
- آیا بیماری های مقاربتی باعث ابتلا به سوزش مقعدی میشه یا فقط جوش هایی در سطح پوست ظاهر میشه؟
در بیماری های مقاربتی مثل سوزاک، سیفلیس و زگیل تناسلی، جوش ها و زخم های پوستی در اطراف مقعد باعث سوزش مقعدی میشن.
- درمان های خانگی باعث درمان سوزش مقعدی میشن؟
درمان های خانگی مثل حمام سیتز، روغن های گیاهی مرطوب کننده به کاهش سوزش مقعدی کمک میکنن. در کنار درمان دارویی و در صورت تایید پزشک معالج این درمان ها باعث آروم شدن و تسکین سوزش مقعدی میشن.
- سوزش مقعدی در اثر ابتلا به بیماری های نشیمنگاهی مثل هموروئید، چطور درمان میشه؟
در بیماری های مقعدی و نشیمنگاهی مثل هموروئید، شقاق، آبسه و فیستول باید اصل بیماری از بین بره. با درمان لیزری هموروئید و سایر بیماری های مقعدی، عامل بیماری با پرتوهای بی ضرر لیزری برداشته میشه و سوزش ناشی از آن از بین میره.
