رکتوم بخش پنهان و اصلی دستگاه گوارشه و نقش کلیدی در بدن ایفا میکنه. رکتوم علاوه بر نگهداری مدفوع، با احساس درد یا فشار به مغز ما علامت میده که وقت دفع رسیده. این عضو کوچک کار بزرگی در بدن انجام میده و در صورت بی توجهی کردن بهش باعث مشکلاتی مانند یبوست، هموروئید و التهاب رکتوم میشه و زندگی رو مختل میکنه.
رکتوم: عضو ناشناخته و ضروری در بدن
رکتوم؛ محل قرار گیری، وظایف و ویژگی های اصلی
رکتوم آخرین بخش روده بزرگه و درست قبل از مقعد قرار داره. این عضو مواد زائد بدن رو تا قبل از دفع نگهداری میکنه. برخلاف تصور خیلی از افراد که فکر میکنن فقط روده و معده مهمه، رکتوم نقش حیاتی در عملکرد دستگاه گوارش داره!
ویژگی های اصلی رکتوم:
- طول رکتوم حدود 12 تا 15 سانتی متر
- دارای دیواره منعطف
- نگهداری مواد دفعی تا زمان مناسب
رکتوم چجوری کار میکنه؟ بررسی نقش و ساختار آن در گوارش
رکتوم در انتهای روده بزرگ قرار گرفته و از 3 قسمت اصلی تشکیل شده؛ هر بخش رکتوم در ذخیره و دفع مواد زائد نقشی دارن.
- بالاترین بخش: به سیگموئید کولون متصله و وظیفه نگهداری اولیه از مدفوع برعهده داره.
- بخش میانی: این بخش با عضلاتی که داره به بهبود حرکات روده و دفع کمک میکنه.
- بخش انتهایی: این بخش به کانال مقعد ختم میشه و شامل اسفنکترهای داخلی و خارجی هست که فرآیند دفع رو کنترل میکنن.
دیواره رکتوم نیز از چندین لایه مثل مخاط داخلی، عضلات و بافت همبند تشکیل شده که باعث انعطاف پذیری و عملکرد صحیح آن در سیستم گوارش میشه.
رکتوم، کولون و مقعد؛ 3 بخش متفاوت با یک هدف مشترک!
رکتوم بخشی از دستگاه گوارش هست که با کولون (روده بزرگ) و یا مقعد اشتباه گرفته میشه. هرکدوم از این بخش ها نقش متفاوتی در فرآیند گوارش و دفع برعهده دارن؛ کولون مسئول جذب آب و مواد مغذیه، رکتوم مسئول نگهداری مواد زائد قبل از دفعه و مقعد وظیفه کنترل خروج مواد زائد بر عهده داره.
بیماری های رکتوم: از هموروئید تا سرطان
رکتوم، بخش انتهایی روده بزرگ در فرآیند دفع نقش اساسی دارد و مستعد بیماری های مختلف هست که سلامت تهدید میکنن.
هموروئید(بواسیر) که شایع ترین بیماری این ناحیه که با درد و خونریزی همراهه؛ آبسه و فیستول مقعدی، توده های عفونی دردناک ک نیاز به درمان فوری دارن؛ پولیپ های رکتوم که ممکنه تبدیل به سرطان بشن؛ بی اختیاری مدفوع و افتادگی رکتوم باعث مختل شدن عملکرد این عضو میشن؛ بیماری های التهابی روده مثل کولیت اولتراسیو یا کرون که باعث التهاب شدید میشن؛ سرطان مقعد، نیاز به تشخیص زودهنگام و درمان فوری داره.
بیماری های شایع مقعد و رکتوم
- هموروئید (بواسیر): شایع ترین بیماری مقعدی و رکتوم با درد، ناراحتی و خونریزی زیاد
- پولیپ رکتوم: رشد غیرطبیعی زائده در دیواره رکتوم که در صورت عدم درمان فوری تبدیل به سرطان میشن.
- آبسه: توده ای پر از چرک و عفونت که با درد و تب و لرز همراه هست.
- فیستول مقعدی: کانال غیرطبیعی بین داخل رکتوم و سطح پوست اطراف مقعد که معمولا از آبسه درمان نشده تشکیل میشه و نیاز به جراحی فوری داره.
اختلالات عملکرد رکتوم؛ عامل مخفی درد و ناراحتی
افتادگی رکتوم: بیرون زدگی رکتوم از مقعد که باعث فشار روی لگن و مشکلات در دفع میشه و اغلب برای درمان نیاز به جراحی داره.
بی اختیاری مدفوع: ناتوانی در کنترل مدفوع که با بالا رفتن سن و آسیب عصبی شدت پیدا میشه.
بیماری های التهابی و سرطانی رکتوم: خطرات پنهان
بیماری های التهابی روده: مانند کولیت اولتراسیو و یا کرون که با التهاب شدید، اسهال خونی و درد همراه هستن.
سرطان روده بزرگ و رکتوم: توده های بدخیم در رکتوم که با تغییر در عادات دفع و خون در مدفوع ظاهر میشن و جزو شایع ترین سرطان های دستگاه گوارش ان.
تشخیص سلامت رکتوم: 5 تکنیک پزشکی پیشرفته!
- معاینه دیجیتال رکتال: پزشک با دستکش، انگشتش رو به داخل مقعد میبره تا توده غیرطبیعی یا هموروئید رو بررسی کنه.
- پروکتوسکوپی: پزشک برای بررسی التهاب، پولیپ، زخم یا هموروئید با لوله ای نازک دارای دوربین، داخل مقعد و رکتوم رو بررسی میکنه.
- کولونوسکوپی: پزشک برای تشخیص سرطان، لوله ای نازک و انعطاف پذیر، مجهز به دوربین وارد روده بزرگ و رکتوم میکنه.
- تصویر برداری (MRI): بررسی ساختار رکتوم با ام آر آی برای تشخیص فیستول و یا تومور
- تست خون مخفی (FOBT): خون در مدفوع نشانه پولیپ یا سرطان هست.
- سیگموئیدوسکوپی: بررسی رکتوم و بخش پایینی روده
پولیپ رکتوم: علل پنهان، علائم کلیدی و موثرترین درمان ها
پولیپ های رکتوم: توده های غیر طبیعی که از لایه های داخلی رکتوم یعنی انتهای روده بزرگ، رشد میکنن. اکثر این توده ها بی خطرن؛ بجز یک نوع بنام (آدنوماتوز) که اگه درمان نشه سرطانی میشه.
انواع پولیپ رکتوم: از تومور خوش خیم تا پیش سرطانی!
آدنوماتوز: خطرناک ترین نوع پولیپ رکتوم؛ در صورت عدم درمان تبدیل به سرطان رکتوم میشه.
هایپرپلاستیک: کم خطر و کوچک؛ با این حال نیاز به چکاپ داره.
التهابی: از التهاب مزمن روده میاد و میتونه مشکل ساز بشه.
علائم پولیپ رکتوم: از یبوست ساده تا نشانه های هشداردهنده!
پولیپ رکتوم گاهی اوقات بدون علائم رشد میکنه اما نشانه های هشداردهنده ای داره که نباید نادیده بگیری!
- خون روی مدفوع
- تغییر عادات دفع (یبوست مزمن و یا اسهال شدید)
- ترشح لزج و غیر عادی
عوامل ایجاد پولیپ رکتوم: 5 علت شایع و 3 روش پیشگیری قطعی
- 5 علت ایجاد پولیپ رکتوم
ژنتیک: سابقه خانوادگی پولیپ رکتوم و یا سرطان روده
رژیم غذایی: رژیم غذایی کم فیبر و چرب روده رو تنبل میکنه و باعث ایجاد پولیپ میشه.
بیماری التهابی روده: بیماری هایی مانند کرون و یا کولیت، دیواره های رکتوم مستعد پولیپ میکنن.
سن بالا: با بالا رفتن سن (50 سال) خطر ابتلا به پولیپ رکتوم بالا میره.
چاقی: وزن زیاد باعث تشدید التهاب و تشکیل پولیپ میشه.
- 3 روش پیشگیری از پولیپ رکتوم
رژیم غذایی پر فیبر و سالم: مصرف سبزیجات و میوه جات روده رو تمیز نگه میدارن و جلوگیری میکنن از انواع بیماری ها
کنترل وزن: ورزش و تعادل وزن خطر ابتلا کم میکنه.
چکاپ منظم: انجام کولونوسکوپی و دیگر روش های تشخیص سلامت رکتوم
درمان پولیپ رکتوم: از پولیپکتومی تا جراحی؛ مراقبت های بعد از عمل
روش های درمان پولیپ رکتوم:
- پولیپکتومی با کولونوسکوپی
روش تایید شده، بدون بستری با دوره نقاهت کوتاه (24ساعت) برای پولیپ های کوچکتر از 2 سانتی متر
- جراحی TEMS
روشی پیشرفته برای درمان پولیپ های بزرگ با دوره نقاهت کوتاه نسبت به جراحی باز
- جراحی رزکسیون
فقط برای موارد پیشرفته (پولیپ رکتوم بسیار بزرگ و بدخیم)؛ بستری 3 تا 5 روزه و دوره نقاهت 4 تا 6 هفته ای
مراقبت های پس از عمل:
رژیم غذایی: روز یکم تا سوم مصرف مایعات رقیق و شفاف. روز چهارم تا هفتم مصرف غذاهای نرم و کم فیبر نکته: مصرف پروبیوتیک ها تا 40 درصد روند بهبودی رو سرعت میبخشن.
تسکین درد و ناراحتی: کمپرس گرم برای کاهش اسپاسم و مصرف سر موقع داروهای تجویز شده توسط پزشک متخصص
پیشگیری از بیماری های رکتوم: 5 عادت روزانه از تغذیه تا ورزش
- غربالگری منظم: کولونوسکوپی هر 5 تا ده سال یکبار بعد از 45 سالگی؛ در صورت سابقه خانوادگی از 35 سالگی انجام شه.
چرا این روش پیشگیری موثره؟ تشخیص زود هنگام و برداشت پولیپ قبل از سرطانی شدن
- رژیم غذایی سالم: مصرف فیبر (سبزیجات)، کلسیم (لبنیات) و زردچوبه
- حفظ تعادل وزن: چاقی خطر پولیپ پیش سرطانی رو دو برابر میکنه.
- ترک سیگار: افراد سیگاری دو برابر بیشتر از بقیه در معرض پولیپ آدنوماتوز قرار دارن.
- ورزش روزانه: انجام تمرینات برای تقویت عضلات کف لگن و ورزش های هوازی
- کنترل دیابت و قندخون: مقاومت به انسولین خطر ابتلا به پولیپ رکتوم افزایش میده.
سوالات متداول درباره رکتوم: از مشکلات روزمره تا موارد اورژانسی
بهترین متخصص رکتوم در تهران؛ راهنمای انتخاب پزشک
پزشکان کلینیک لیزر درمان با مدرک تخصصی جراحی و انجام صدها جراحی رکتوم موفق با کمترین میزان عود
خونریزی از رکتوم نشانه چیست؟
شایع ترین علل: هموروئید (بواسیر)، فیشر (شقاق) و پولیپ
درد مزمن ناحیه رکتوم نشانه چیست؟
آبسه مقعدی
اسپاسم عضلات کف لگن
نوروپاتی
