شقاق مقعدی (فیشر) یکی از شایع ترین بیماری های ناحیه نشیمنگاهی هست که حدود 15 تا 20 درصد افراد رو حداقل یکبار در طول زندگی درگیر میکنه. در صورتی که این ترک کوچک درمان نشه تبدیل به زخمی مزمن، با درد، سوزش و خونریزی شدید هنگام اجابت مزاج و حتی ساعت ها پس از آن میشه.
شقاق شما با روش های دارویی یا خانگی درمان نشده؟ وقتشه با گزینه های قطعی مثل جراحی، لیزر یا فلپ آشنا بشی…
انواع روش های جراحی شقاق مقعدی
طبق تحقیقات بالینی، بیش از 90% شقاق های مقعدی با درمان های خانگی و دارویی بهبود پیدا نمیکنن؛ به همین دلیل جراحی به عنوان گزینه ای ضروری و موثر توصیه میشه. مخصوصا زمانی که مشکل ترک مقعد بیش از 6 هفته ادامه پیدا کنه دیگر باید وارد مسیر درمان قطعی شد.
اسفنکتروتومی داخلی جانبی:
یکی از رایج‌ترین روش های جراحی شقاق مزمن: با کاهش فشار در عضله اسفنکتر داخلی، باعث ترمیم خودبه‌خودی ترک میشه.
نحوه انجام: تحت بی حسی موضعی یا نخاعی، جراح برشی در عضله ایجاد میکنه و بدون بخیه زدن رهاش میکنه.
مزایا: درمان سریع و موثر، درد بسیار کم با احتمال عود کمتر از 5%
جراحی شقاق مقعدی با لیزر:
تکنیکی پیشرفته که با استفاده از پرتو های لیزر، بافت آسیب دیده رو بدون نیاز به تیغ جراحی از بین میبره.
نحوه انجام: به صورت سرپایی در کلینیک لیزر درمان تحت بی حسی موضعی توسط جراح متخصص در کمتر از 20 دقیقه انجام میشه.
مزایا: بدون درد و خونریزی، دوره نقاهت بسیار کوتاه، بدون بازگشت مناسب بیماران با بیماری های زمینه ای
فلپ پیشرفته مقعدی:
در این روش تکه ای از پوست سالم اطراف مقعد برای پوشاندن محل شقاق مقعدی استفاده میکنن. این کار باعث افزایش خونرسانی موضعی و تسریع روند بهبودی میشه؛ مخصوصا برای شقاق هایی که بسیار عمیقن یا باعث ایجاد اسکار وسیع شدن.
روش فیشرکتومی:
این روش معمولا برای شقاق های مزمن مقاوم به درمان به همراه زائده های پوستی استفاده میشه. درمان با برداشتن کامل بافت آسیب دیده شقاق به همراه نواحی ملتهب و فیبروز شده.
جراحی باز فیشر مقعدی:
در این روش، پس از برش بافت آسیب دیده با تیغ جراحی، محل زخم رو باز میزارن تا به صورت طبیعی ترمیم بشه و معمولا برای فیشر های عمیق با بافت مرده بکار میره.
معایب: دوره نقاهت بسیار طولانی و نیاز به مراقبت روزانه
جراحی بسته فیشر مقعدی:
در این روش، پس از برش بافت آسیب دیده، ناحیه جراحی توسط پزشک متخصص بخیه زده میشه.
مزایا: ترمیم سریعتر نسبت به جراحی باز
معایب: احتمال عفونت یا درد در روز های ابتدایی
بوتاکس شقاق: درمان قطعی یا تسکین موقتی؟!
تزریق بوتاکس یک روش غیر جراحی برای تسکین شقاق مقعدی مزمن بکار میره. این روش با فلج موقت عضله اسفنکتر مقعد (عضله ای که مسئول باز و بسته نگه داشتن مقعده) فشار رو کاهش میده. بوتاکس به عضله اسفنکتر باعث شل شدن آن و بهبودی ترک مقعدی میشه.
باید توجه داشت که تزریق بوتاکس تنها یک راه موقت هست نه درمان دائمی! برای درمان قطعی شقاق، ممکنه جراحی های دیگه مثل لیزر یا اسفنکتروتومی توصیه بشه.
مزایای روش بوتاکس شقاق:
- عدم نیاز به بستری و بیهوشی
- مناسب برای افرادی که از جراحی اجتناب میکنن و یا شرایط پزشکی خاص دارن.
نحوه انجام بوتاکس شقاق:
- تزریق بوتاکس به صورت سرپایی با استفاده از بی حسی موضعی انجام میشه.
- این فرآیند تنها چند دقیقه طول میکشه و بیمار بلافاصله میتونه به فعالیت های روزمره برگرده.
نتایج بوتاکس شقاق:
- بوتاکس معمولا پس از 4 تا 6 هفته اثرات خودش رو نشون میده.
عوارض جراحی شقاق مقعدی: نکات مهم قبل و بعد از عمل
عوارض جراحی شقاق خفیف و موقتی هست. برخی بیماران ممکنه در روز های ابتدایی احساس ناراحتی یا کمی سوزش داشته باشن که با مصرف مسکن های تجویز شده و رعایت نکات توصیه شده به سرعت کاهش پیدا میکنه.
خونریزی اندک در ناحیه عمل در حد 2 تا 3 روز طبیعیه و با پانسمان ساده کنترل میشه. ترشح جزئی یا احساس فشار هنگام دفع هم با رعایت مراقبت های بعد از عمل و استفاده از ملین ها و نرم کننده های مدفوع، طی یک هفته رفع میشه.
مراقبت‌های ضروری قبل و بعد از جراحی شقاق مقعدی برای بهبودی سریع
پیش از جراحی شقاق مقعدی:
- مصرف غذاهای سبک و پرهیز از غذاهای سنگین یا پرچرب 1 تا 2 روز قبل از عمل
- ناشتا بودن 6 تا 8 ساعت قبل از عمل
- قطع داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین تحت نظر پزشک
- انجام آزمایشات و مشاوره برای بیماری‌های زمینه‌ای (مثل دیابت یا بیماری قلبی)
- مشاوره با جراح برای دستورات خاص (مثل مصرف آنتی‌بیوتیک یا آماده‌سازی روده)
- اصلاح موهای زائد ناحیه مقعد (با احتیاط) در صورت دستور جراح
بعد از جراحی شقاق مقعدی:
- حمام سیتز روزانه (2 تا 3 بار، 10 الی 15 دقیقه) با آب گرم
- استفاده از مسکن (استامینوفن، ایبوپروفن) طبق تجویز پزشک
- مصرف ملین‌های نرم‌کننده مدفوع و رژیم پر فیبر برای جلوگیری از یبوست
- پیاده‌روی ملایم پس از 24 ساعت و اجتناب از فعالیت‌های سنگین تا 2 تا 4 هفته
- تمیز و خشک نگه داشتن محل جراحی
- مراجعه به پزشک در صورت تب، خونریزی یا درد شدید
- استفاده از بالشتک دوناتی شکل برای کاهش فشار هنگام نشستن
رژیم غذایی مناسب برای ترمیم سریع شقاق مقعدی
رژیم غذایی قبل از جراحی فیشر یا شقاق:
هدف از رژیم غذایی قبل از جراحی، آماده سازی بدن برای عمل، کاهش التهاب و جلوگیری یبوست هست.
1.رژیم غذایی پر فیبر: فیبر، حرکات روده رو منظم و مدفوع رو نرم میکنه؛ همچنین فشار بر روی شقاق رو هم کاهش میده.
- میوه ها: سیب با پوست، گلابی، توت فرنگی، موزه رسیده
- سبزیجات: هویج پخته، کلم بروکلی، کدو سبز
- حبوبات: عدس، لوبیا
2.مایعات فراوان: هیدراتاسیون مدفوع رو نرم نگه میداره و از یبوست جلوگیری میکنه.
- 8 تا 10 لیوان آب
- چای و دمنوش های طبیعی مانند بابونه
- آبمیوه های طبیعی
3.پروتئین های کم چرب: پروتئین به ترمیم بافت ها و تقویت بدن برای جراحی کمک میکنه.
- سینه و فیله مرغ بدون پوست
- ماهی مانند (سالمون و قزل آلا)
- تخم مرغ آب پز
4.غذاهای سبک و کم حجم: (1 الی 2 روز قبل عمل)
- سوپ رقیق با پروتئین و سبزیجات تازه
- پوره سیب زمینی
5.غذاهایی که نباید استفاده کنید:
- غذاهای محرک: غذاهای تند و پر از ادویه، غذاهای اسیدی
- غذاهای کم‌فیبر: نان سفید، برنج سفید، شیرینی‌جات
- غذاهای نفاخ: کلم، لوبیا خام، نوشابه‌های گازدار
رژیم غذایی بعد از جراحی فیشر یا شقاق مقعدی:
برای بعد از جراحی، هدف رژیم بهبودی زخم، جلوگیری از یبوست و کاهش التهاب هست. این رژیم به کاهش علائم و درد کمک میکنه:
غذاهای پر فیبر برای جلوگیری از یبوست
یبوست، فشار بر محل جراحی افزایش میده و بهبودی رو به تاخیر میندازه.
- میوه‌ها: کیوی، انجیر، آلو خشک
- سبزیجات: اسفناج پخته، کدو حلوایی
- غلات کامل: کینوا، بلغور جو
- آجیل و دانه‌ها: دانه چیا (1 قاشق غذاخوری، تخم کتان (آسیاب‌شده)
1.مایعات برای نرم کردن مدفوع: آب و مایعات، اثرگذاری فیبر و ملین هارو چندین برابر میکنه.
- آب (حداقل 2 لیتر روزانه)، دمنوش‌های گیاهی، آب نارگیل (طبیعی و بدون شکر)
2.پروتئین برای ترمیم بافت: پروتئین به بازسازی بافت آسیب دیده محل جراحی کمک میکنه.
- ماست یونانی کم‌چرب (منبع پروبیوتیک برای سلامت روده)
- سینه بوقلمون و ماهی سفید
- حبوبات پخته
3.چربی‌های سالم برای کاهش التهاب: چربی های غیر اشباع به کاهش التهاب و بهبود سلامت روده کمک میکنن.
- روغن زیتون طبیعی و بکر
- آووکادو
- انواع مغز ها (بادام، گردو، فندق)
هزینه انواع روش‌های درمان شقاق مقعدی
- جراحی سنتی: 5 تا 8 میلیون
- لیزر شقاق: 6 تا 9 میلیون
- فلپ پیشرفته: 12 تا 20 میلیون
- بوتاکس شقاق: 4 میلیون
بیمه تکمیلی تا ۵۰٪ پوشش میده
سوالات متداول درباره عمل شقاق مقعدی
جراحی شقاق دردناکه؟
درد خفیف تا متوسط؛ با مسکن ضد درد تسکین پیدا میکنه.
احتمال عود شقاق بعد از جراحی چقدره؟
با روش های نوین مانند لیزر کمتر از 5%
برای درمان شقاق همیشه نیاز به جراحی هست؟
خیر، شقاق غیر حاد با روش های بدون جراحی مانند بوتاکس قابل درمان هست.
