کولونوسکوپی از دقیق ترین روش های تشخیص مشکلات گوارشی، بیماری های روده و پیشگیری از سرطان کولون (روده بزرگ) هست. بسیاری از افراد قبل از انجام این آزمایش سوالاتی راجع به روش انجام، هزینه، آمادگی های لازم، مراقبت های بعد، عوارض و تفسیر نتایج دارن. در این مقاله به تمام سوالات درباره کولونوسکوپی پاسخ میدیم تا با خیال راحت آماده انجام آزمایش بشی.
کولونوسکوپی روده چیست؟
کولونوسکوپی یک روش تصویربرداری پزشکی برای تشخیص زودهنگام بیماری و مشاهده داخل راست روده (رکتوم) و روده بزرگ (کولون) هست. کولونوسکوپ لوله ای باریک، انعطاف پذیر دارای یک دوربین کوچیکه که دیواره های داخلی روده مشاهده و التهابات، تومور، زخم، پولیپ و هر نشانه ای از سرطان روده تشخیص میده.
کولونوسکوپی روده: آزمایش تشخیص بیماری های گوارشی
افرادی که در گروه بیماران پرخطر قرار دارن، نباید کولونوسکوپی رو به تاخیر بندازن! کولونوسکوپی با تشخیص به موقع، به درمان موثر، جلوگیری از سرطان و عوارض خطرناک کمک میکنه.
- تشخیص سرطان روده بزرگ
کولونوسکوپی مهم ترین اقدام برای تشخیص سرطان کولون (روده بزرگ) هست. کولونوسکوپی به پزشک کمک میکنه علائم اولیه سرطان رو بررسی کنه و اقدامات پیشگیرانه لازم انجام بده؛ افراد بالای 50 سال که سابقه خانوادگی در ابتلا به سرطان کولون دارن هر یکسال با تجویز پزشک این آزمایش رو انجام بدن.
- شناسایی بیماری های مقعدی مثل هموروئید، شقاق، کیست مویی و فیستول
- بررسی علائم گوارشی غیر طبیعی
- در صورت مشاهده علائم گوارشی غیر طبیعی مثل خونریزی و درد مقعدی، تغییرات مداوم در اجابت مزاج (اسهال و یبوست)، درد مزمن شکم، کاهش وزن بی دلیل، پزشک برای تشخیص دقیق علت کولونوسکوپی تجویز میکنه. این آزمایش به شناسایی سرطان کولورکتال و پولیپ روده کمک میکنه.
- تشخیص بیماری های التهابی روده
تشخیص بیماری التهابی روده مثل کولیت اولسراتیو و کرون که باعث زخم و التهاب دستگاه گوارش میشن؛ کولونوسکوپی به پزشک کمک میکنه شدت التهاب و آسیب رو ارزیابی و درمان مناسب شروع کنه.
- شناسایی و برداشتن پولیپ روده
پولیپ روده توده های کوچکی هست که روی دیواره روده تشکیل میشه؛ با کولونوسکوپی این پولیپ ها شناسایی و در برخی موارد همون موقع برداشته میشن تا خطرات جلوگیری بشه.
- تشخیص دقیق آزمایش های غیرطبیعی
برای تشخیص دقیق و شناسایی علت نتایج غیرطبیعی آزمایش هایی مثل خون مخفی در مدفوع یا سیگموئیدوسکوپی، کولونوسکوپی تجویز میشه.
- علت کم خونی ناشی از فقر آهن
یکی از دلایل اصلی کم خونی ناشی از فقر آهن، خونریزی داخلی دستگاه گوارشه. این خونریزی وقتی مداوم و آروم در روده و یا معده اتفاق میوفته فرد به دلیل کم بودن خونریزی متوجه این مشکل نمیشه؛ این خونریزی کم و نامحسوس باعث کم شدن آهن بدن و در نتیجه کم خونی میشه.
آمادگی برای کولونوسکوپی؛ مراحل ضروری از پاکسازی روده تا مصرف دارو و ملین ها
رعایت رژیم غذایی مناسب
- 2 تا 3 روز قبل از کولونوسکوپی، مصرف غذاهای سبک، کم چرب و بدون فیبر توصیه میشه.
- روز قبل از کولونوسکوپی، فقط 8 تا 10 لیوان مایعات شفاف مثل آب، چای کمرنگ، آبگوشت کم چرب، آب سیب بدون پالپ مصرف بشه.
مصرف محلول ملین و پاکسازی روده
- پزشک برای آماده سازی روده، محلول ملین تجویز میکنه. محلول ملین باعث پاکسازی و دفع مواد زائد روده میشه و باید طبق دستور پزشک، شب قبل یا چند ساعت قبل از آزمایش مصرف بشه.
قطع مصرف برخی داروها
- داروهای رقیق کننده خون مثل آسپرین، وارفارین و غیره.
- تنظیم دوز داروهای دیابت
- داروهای مسکن و ضدالتهاب غیر استروئیدی مثل ناپروکسن و ایبوپروفن
کولونوسکوپی روده چگونه انجام میشه؟ (از ورود به کلینیک تا پایان آزمایش)
مراحل انجام کولونوسکوپی:
- کولونوسکوپی روده در بیمارستان یا کلینیک تخصصی گوارش انجام میشه.
- تحت بیهوشی سبک و یا آرامش بخش وریدی برای راحتی و آرامش بیمار
- انجام این آزمایش بین 20 تا 40 دقیقه طول میکشه.
- قرارگیری بیمار روی پهلو با زانوی خم شده برای دسترسی بهتر پزشک به روده
- پزشک دستگاه کولونوسکوپ (لوله ای انعطاف پذیر مجهز به دوربین کوچک) از مقعد وارد روده بزرگ میکنه؛ دستگاه از طریق یک لوله هوا وارد روده میکنه تا دیواره ها باز و تصاویر واضح بشن.
- دوربین متصل به دستگاه کولونوسکوپ تصاویر دیواره داخلی روده رو به مانیتور ارسال میکنه و پزشک در صورت مشاهده پولیپ، زخم یا ضایعات مشکوک، نمونه برداری (بیوپسی) انجام میده.
- در مرحله آخر کولونوسکوپی باد از روده تخلیه میشه و دستگاه رو خارج میکنن؛ بیمار بعد از ریکاوری همان روز مرخص میشه.
عوارض کولونوسکوپی روده؛ شایع ترین مشکلات و راه های پیشگیری
کولونوسکوپی یک روش ایمن و موثر برای تشخیص بیماری های روده هست و مانند هر روش دیگه ای ممکنه عوارض موقت و کم خطر داشته باشه که با مراقبت های بعد از عمل برطرف میشه.
- نفخ و ورم شکم
احساس گاز در معده به دلیل ورود هوای لازم برای باز شدن دیواره های روده حین آزمایش که طی چند ساعت و نهایتا یک روز بعد از عمل برطرف میشه.
- خونریزی جزئی
خونریزی گوارشی بسیار کم از ناحیه ای که پزشک نمونه برداری کرده و یا پولیپ برداشته که به طور خود به خود برطرف میشه.
- درد موقتی شکم
درد و گرفتگی خفیف به علت ورود دستگاه و هوا به داخل روده که پس از چند ساعت برطرف میشه.
نتایج کولونوسکوپی؛ تفسیر کامل نتیجه مثبت و منفی
پس از اتمام آزمایش، پزشک آزمایشات بررسی میکنه و طبق مشاهدات خود نتایجی ارائه میده. نتیجه کولونوسکوپی به دو دسته طبیعی (منفی) و غیرطبیعی (مثبت) دسته بندی میشه؛ در ادامه تفسیر هر دو نتیجه توضیح داده شده.
نتیجه منفی (طبیعی) کولونوسکوپی یعنی چی؟
پزشک در طول کولونوسکوپی هیچگونه زخم، التهاب، ناهنجاری، پولیپ و خونریزی مشاهده نکرده؛ نتیجه آزمایش منفی میشه.
نتیجه مثبت (غیرطبیعی) کولونوسکوپی یعنی چی؟
پزشک در طول کولونوسکوپی، زخم، ناهنجاری، التهاب، خونریزی و یا پولیپ مشاهده کرده که نیاز به بررسی و اقدامات درمانی داره.
هزینه کولونوسکوپی در سال ۱۴۰۴؛ بررسی تعرفه و پوشش بیمه
هزینه کولونوسکوپی به عوامل متعددی مثل نوع مرکز درمانی (دولتی یا خصوصی)، نوع بیهوشی، تخصص پزشک و تکنولوژی دستگاه مورد استفاده بستگی داره.
امسال هزینه کولونوسکوپی ، در مراکز مختلف بین 4/600/000 تا 5/000/000 هست.
بیمه های پایه مثل تامین اجتماعی، بیمه سلامت، نیروهای مسلح درصدی از هزینه کولونوسکوپی پوشش میدن.
بیمه های تکمیلی بسته به نوع قرارداد و سقف تعهدات شون هزینه درمان رو پرداخت میکنن؛ پیش از انجام کولونوسکوپی با پشتیبانی بیمه تماس بگیر و از میزان و شرایط مطلع شو؛ همچنین انتخاب مراکز طرف قرارداد با بیمه در کم شدن هزینه ها تاثیر زیادی داره.
مراقبت های بعد از کولونوسکوپی؛ نکات ضروری برای بهبودی سریع
رعایت نکات زیر باعث بهبودی سریع و جلوگیری از بروز هرگونه عوارض میشه:
- 24 ساعت استراحت کافی و پرهیز از رانندگی و کارهای سنگین
- رعایت رژیم غذایی مناسب (غذاهای نرم و سبک)، نوشیدن 8 تا 10 لیوان آب
- مصرف داروها سر وقت طبق تجویز پزشک
- جدی گرفتن علائم هشداردهنده مثل خونریزی و درد شدید شکم، احساس تب، سرگیجه و ضعف
سوالات متداول درباره کولونوسکوپی؛ پاسخ به پرتکرار ترین سوالات شما
- آزمایش کولونوسکوپی دردناکه؟
خیر، این روش دردناک نیست چون تحت بی حسی یا بیهوشی انجام میشه.
- کولونوسکوپی چقدر طول میکشه؟
معمولا 20 تا 60 دقیقه طول میکشه.
- کولونوسکوپی چند وقت یکبار باید انجام بشه؟
این بستگی به سن و سابقه پزشکی فرد داره؛ افراد در شرایط عادی توصیه میشه بعد از 45 سالگی، هر 10 سال آزمایش تکرار کنن و افرادی که سابقه بیماری های خاص، سرطان کولون و یا پولیپ دارن بسته به شدت بیماری هر 1 تا 3 سال انجام بدن.
