درمان پرولاپس رکتوم (بیرون‌زدگی مقعد) و تفاوت آن با بواسیر

ramclinic

احساس ناراحتی، توده در مقعد و یا خونریزی نشانه بواسیر هست یا پرولاپس رکتوم؟! این دو بیماری به خاطر شباهت علائم اغلب باهم اشتباه گرفته میشن، اما تفاوت های مهمی دارن.

پرولاپس رکتوم چیست و چه فرقی با بواسیر دارد؟

پرولاپس رکتوم و بواسیر دو بیماری متفاوت در ناحیه مقعد هستن که علائم مشابهی دارن:

پرولاپس رکتوم (بیرون زدگی مقعد): در این حالت دیواره رکتوم (بخش انتهایی روده بزرگ) از جای خودش خارج میشه و از مقعد بیرون میزنه. این مشکل یا به صورت جزئی ( فقط مخاط) یا کامل (کل دیواره رکتوم) هست. همچنین پرولاپس عوارض های جدی مثل بی اختیاری مدفوع داره.

بواسیر (هموروئید): تورم و التهاب رگهای خونی پایین رکتوم یا ناحیه مقعد که باعث درد، سوزش، خارش و خونریزی میشه.

تفاوت اصلی هموروئید و پرولاپس: پرولاپس رکتوم بخاطر نقص در ساختار روده بوجود میاد، اما بواسیر به رگهای خونی در ناحیه مقعد مربوط میشه.

تشخیص علائم پرولاپس رکتوم و بواسیر

اولین قدم برای درمان، تشخیص تفاوت علائم این دو بیماری هست:

علائم پرولاپس رکتوم:

احساس توده یا برآمدگی در مقعد هنگام نشستن، ایستادن یا دفع
بیرون زدگی مخاط رکتوم یا بی اختیاری مدفوع
احساس باقی‌ماندن مدفوع در انتهای روده بعد از اجابت مزاج
درد مقعدی یا فشار در ناحیه لگن
خونریزی در موارد حاد

علائم بواسیر:

احساس درد حین انجام کارهای روزمره، به‌خصوص موقع دفع مدفوع
خون در مدفوع
خارش و سوزش مقعد
بیرون زدگی توده از مقعد (هموروئید خارجی)

دلایل بروز پرولاپس رکتوم و بواسیر

شناخت هرچه بهتر علت این بیماری ها، به کنترل و درمان آنها کمک میکنه.

علل ایجاد پرولاپس رکتوم:

ضعف عضلات کف لگن مخصوصا پس از زایمان های متعدد
یبوست یا اسهال مزمن
افزایش سن و شل شدن بافت
سرفه های شدید (مثلا سرفه های ناشی از بیماری های ریوی)
آسیب عصبی به ناحیه لگن

علل ایجاد بواسیر (هموروئید):

یبوست و اسهال شدید
زور زدن هنگام دفع
نشستن طولانی مدت
رژیم غذایی نامناسب و کم فیبر
اضافه وزن و چاقی

نکته کلیدی: پرولاپس رکتوم (بیرون زدگی مقعد) معمولا ناشی از ناهنجاری های ساختار روده هست، در حالی که علت ایجاد بواسیر به سبک زندگی و عادت های رفتاری اشتباه مربوط میشه.

مقایسه مراحل پرولاپس رکتوم و بواسیر؛ از علائم خفیف تا مراحل شدید

مراحل مختلف پرولاپس رکتوم:

پرولاپس مخاطی (جزئی): در این نوع، فقط لایه داخلی دیواره ی رکتوم بیرون میزنه و بقیه بخش ها در جای خودشون باقی میمونن.
پرولاپس داخلی (مخفی): در این نوع، رکتوم از محل اصلیش جا به جا میشه ولی از مقعد بیرون نمیزنه؛ یعنی در ظاهر دیده نمیشه ولی علائم آزاردهنده ای داره.
پرولاپس کامل: در این حالت، کل دیواره ی رکتوم از ناحیه مقعد خارج میشه و به وضوح دیده میشه.

چهار مرحله بواسیر داخلی:

درجه 1: داخل مقعد بدون بیرون زدگی
درجه 2: هنگام دفع مدفوع بیرون میزنه ولی خود به خود به داخل برمیگرده.
درجه 3: بیرون میزنه و برای بازگشت نیاز به فشار انگشت داره.
درجه 4: دائم بیرون زده و غیرقابل بازگشته ( هموروئید ترومبوزه)

تشخیص پرولاپس رکتوم؛ از نشانه‌ها تا روش‌های قطعی پزشکی

تست های پزشکی شامل:

معاینه بالینی: پزشک متخصص با بررسی مقعد، بواسیر یا پرولاپس رو شناسایی میکنه.
کولونوسکوپی: برای بررسی داخل رکتوم
تصویر برداری (MRI یا سی تی اسکن): برای ارزیابی شدت پرولاپس
مانومتری مقعدی: برای بررسی عملکرد عضلات اسفنکتر

روش‌های قطعی درمان پرولاپس رکتوم؛ از تمرین تا جراحی

درمان پرولاپس رکتوم بسته به شدت بیماری و وضعیت عمومی بیمار، به دو روش غیر جراحی و جراحی انجام میشه:

درمان های خانگی پرولاپس رکتوم (برای موارد خفیف تا متوسط):

تمرینات کگل: با تقویت عضلات کف لگن، رکتوم به حالت طبیعی برمیگرده و کنترل دفع هم راحت تر میشه.
رژیم غذایی پرفیبر: رژیم غذایی مناسب و فیبردار از یبوست و اسهال جلوگیری میکنه و همین باعث کاهش فشار به رکتوم شده و جلوی وخیم شدن پرولاپس رو میگیره.
بیوفیدبک: روش درمانی برای تقویت هماهنگی عضلات کف لگن و کاهش علائم آزاردهنده

جراحی پرولاپس رکتوم (برای موارد حاد و مزمن):

رکتوپکسی (از راه شکم): در این روش، رکتوم رو با استفاده از مش یا بخیه به دیواره لگن متصل میکنن تا در جای خودش ثابت بمونه. این روش برای پرولاپس های شدید بسیار موثره.
جراحی پرینه ای (آلتمایر یا دلامر): مناسب افراد مسن یا دارای شرایط خاص